معلم ، یار همیشگی

روستای تاریخی کرات که در 25کیلومتری جاده تایباد به خواف

واقع شده است ، دارای آثار باستانی متعددی است که از جمله

آنها می توان از : برج یا میل کرات ، قلعه ی برجی کرات

، قلعه سنگی رباط و قنات کرات نام برد.

این آثار گرانبها که داری قدمت و ساختار معماری منحصر به

فردی هستند ؛ متاسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته اند .

هرچند تعدادی از این آثار در فهرست آثار ملی قرار گرفته اند

ولی این دلیلی برای توجه ، بهسازی ، مرمت یا نگهداری از

این آثار ارزشمند نگردیده است.

حتی دریغ از یک حصارکشی ساده .

مختصر توضیحی در مورد معروفترین این آثار که البته مهمترین

آنها نیست.

میل آجری کرات از آثار دوران سلجوقی است و در سر راه

کاروان‌ها قرار داشته که از ایالات قهستان به سمت شرق در

حرکت بوده و این میل علامتی بوده برای راهنمایی کاروان‌ها

و مسافران تجاری و بازرگانی.

شکل ظاهری مطّبق این مناره، با دیگر مناره‌ها مقداری تفاوت دارد و بسیار شبیه مناره جام در شرق شهر هرات است.

میل کرات دارای ۲۵ متر ارتفاع و 20 متر محیط قاعده است

و دارای ساختار دو قسمتی می‌باشد، به طوری که بخش

تحتانی 8 ضلعی و بخش فوقانی آن استوانه است.

قسمت‌های فوقانی میل کرات با ارتفاع حدود 10 متر به شکل

استوانه است که قدری کج شده است. آجر کاری و

نقوش هندسی آجری هنوز روی این میل مشخص است.

از جمله تزیینات معماری این میل می توان به وجود

(شرفه) گره چینی‌های آجری و بقایایی از یک کتیبه معقلی

اشاره کرد. ویژگی‌های این بنای تاریخی اسلوب معماری دوره

سلجوقی را به همراه دارد.

در اطراف میل آثار آبادی نمایان است و سفال‌های اطراف آن

تمدن دوره‌ سلجوقی و بعد را نشان می‌دهد. بنا تماماً از آجر

با ملات ماسه و گچ ساخته شده است.

در بخش انتهایی این میل بقایای مرسوم به شرفه نمایان

است و قسمت‌هایی از تزیینات زیر شرفه و پایه‌های چوبی آن

هنوز باقی مانده است.

از جبهه غربی میل درگاهی باز است که برای دسترسی به

روی شرفه استفاده می‌شده است. کتیبه‌ آجری آن به خط

کوفی قابل خواندن نیست اما معماری آن به سبک دوره‌

سلجوقی می‌باشد.

صدها سال پیش این مناره بر اثر یک زمین‌لرزه‌ کج شد، اما به

جز بخش بالایی، هنوز پابرجاست. این بنا که حتی با چنین

انحرافی توانسته سال‌ها برجای بماند، نشان از توانایی‌های

مهندسی و معماری ایرانیان دارد...

این اثر در تاریخ 5 دی ماه 1310 در فهرست آثار ملی ایران با

شماره  123  ثبت گردیده است.